Türkiye, büyük teknoloji şirketlerinin piyasalardaki hakimiyetini dengelemek amacıyla yeni düzenlemeler üzerinde çalışıyor. Bu adım, Avrupa Birliği’nin (AB) Dijital Piyasalar Yasası (DMA) ilham alınarak oluşturulmuş olup, aynı zamanda ABD ile ticari gerilimlerin artma riski taşıdığını gösteriyor. Eski Başkan Donald Trump, bu tür düzenlemelerin ABD’li şirketlere karşı açılan büyük davalar ve ceza süreçleri nedeniyle oldukça rahatsız olduğunu belirtmişti. Hatta, bu durumun ticaret ilişkilerine zarar vermemesi adına ek tarifelerin uygulanabileceğini söylemişti.
Meclis’e Yakında Sunulacak
Bloomberg’in üst düzey Türk yetkililerine dayandırdığı habere göre, yakında Meclis’e sunulması planlanan yasa tasarısı, Apple, Google, Meta ve Amazon gibi dev teknoloji firmalarının arama motorları, uygulama mağazaları ve çevrim içi pazaryerlerinde kendi hizmetlerini ön plana çıkarmalarını engellemeyi hedefliyor. Bunun yanı sıra, Trendyol, Hepsiburada, Sahibinden ve Yemeksepeti gibi yerel büyük şirketler de bu düzenlemenin kapsamına dahil edilecek.
Konuyla ilgili konuşan üst düzey yetkililer, tasarının iktidar partisi tarafından desteklendiğini ve Türkiye Rekabet Kurumu ile ortak bir çalışma yürütüldüğünü ifade etti.
Uymayan Şirketlere Ciddi Cezalar Geliyor
Düzenlemeye uyulmaması halinde, şirketlerin yıllık gelirlerinin yüzde 10’una varan oranlarda para cezası ile karşılaşabileceği bildiriliyor. Eğer kurallara birden fazla kez uyulmazsa, bu ceza oranının %20’ye kadar çıkabileceği belirtiliyor. Bu önlem, dijital piyasaların daha adil bir yapıya kavuşmasını sağlamayı amaçlarken, ABD ile mevcut ticari ilişkilerde yeni gerilimlerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Tasarı, özellikle kapalı ekosistemlere sahip olan Apple gibi şirketlerin üçüncü taraf uygulamaların yüklenmesine izin vermesini zorunlu kılacak. Mevcut durumda, Apple’ın politikaları gereği, iPhone ve iPad kullanıcıları yalnızca App Store üzerinden uygulama indirebiliyor. Ancak, yeni düzenleme ile birlikte, Android işletim sisteminde olduğu gibi Apple cihazlarına da harici kaynaklardan uygulama yükleme imkanı sağlanabilir.
Bunun yanı sıra, bu düzenlemeler teknoloji devlerinin kullanıcı verilerini işleme yöntemlerine de sınırlamalar getirecek. Kişisel verilerin açık onay olmaksızın işlenmesi engellenecek ve bu verilerin ticari amaçlarla nasıl kullanıldığı konusunda şeffaflık sağlanması zorunlu hale gelecek.
Önerilen düzenlemeler, ayrıca uygulama geliştiricileri, reklamverenler ve çevrim içi pazaryeri satıcıları için de yeni kurallar içermektedir. Büyük teknoloji platformlarının, bu ticari kullanıcılara sunduğu hizmet kapsamı, performans ve fiyatlandırma konularında net bilgiler sağlaması gerekecek.
