En Uzak Galaksinin Keşfi: JADES-GS-z14-0
İki ayrı araştırma projesinde astronomlar, bilinen en uzak galaksi olan JADES-GS-z14-0 içinde oksijen tespit etti. Bu önemli keşif, Şili’nin Atacama Çölü’nde bulunan Atacama Large Millimeter Array (ALMA) teleskobu kullanılarak gerçekleştirildi ve evrendeki ilk galaksilerin beklenenden çok daha hızlı bir şekilde oluştuğunu ve olgunlaştığını gözler önüne serdi.
Geçtiğimiz yıl keşfedilen JADES-GS-z14-0, bugüne kadar doğrulanan en uzak galaksi unvanını taşımakta. O kadar uzakta ki, ışığının bize ulaşması 13,4 milyar yıl sürdü. Bu da demektir ki, onu gördüğümüz hali, evrenin henüz 300 milyon yaşında olduğu bir döneme ait.
Oksijenin Şaşırtıcı Varlığı
ALMA gözlemevi sayesinde yapılan ölçümler, bu “genç” galaksinin kimyasal olarak son derece olgun olduğunu ortaya koydu. Galaksiler genellikle yaşamlarına, çoğunlukla hidrojen ve helyum gibi hafif elementlerden oluşan genç yıldızlarla dolu olarak başlarlar; bu yıldızlar zamanla oksijen gibi daha ağır elementler üretirler. Ancak araştırmacılar, JADES-GS-z14-0‘da beklenenden 10 kat fazla ağır element tespit etti. Bu durum, galaksinin çok hızlı bir şekilde oluşup olgunlaştığını gösteriyor.
JADES-GS-z14-0‘nın kimyasal olarak bu kadar olgun olması, galaksilerin nasıl ve ne zaman oluştuğuna dair mevcut teorileri sorgulatmakta. Bu keşif, aynı zamanda galaksinin mesafesinin son derece hassas bir şekilde ölçülmesini sağladı. Yapılan analizler, bu uzaklığın %0,005’lik bir hata payıyla belirlendiğini ortaya koydu.
İlk olarak James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ile keşfedilen JADES-GS-z14-0, kesin mesafe ve kimyasal analiz için ALMA’nın kritik bir rol oynadığı belirtiliyor. Yeni bulgular ve son dönemlerde gerçekleştirilen araştırmalar, galaksilerin Büyük Patlama’dan sonra daha önce düşünülenden daha hızlı oluşabileceğini ortaya koyuyor.
